Op 15 maart van het jaar 44 voor Christus (de “Iden van Maart”) greep Julius Caesar net naast de positie van eerste keizer van het Romeinse Rijk, doordat hij door republikeinen werd vermoord. Precies 2068 jaar later gingen de leerlingen van 2 en 3 gymnasium op reis naar de wereld van de Romeinen in Castellum Hoge Woerd. Dit moderne legerkamp in het moderne De Meern bij Utrecht is in 2015 gebouwd recht bovenop de fundamenten van een Romeins legerkamp uit het begin van onze jaartelling. Waar nu de asfaltwegen lopen en de huizen in nette rijen staan, kronkelde eens de wilde, druk bevaren rivier de Rijn, met krachtige stromingen en zijn verraderlijke bochten, waarin een diepliggend vrachtschip zich rond 190 na Christus makkelijk kon vastvaren. Het raakte met de voorsteven de wal, kantelde, moet enige tijd als wrak in de weg gelegen hebben van de scheepvaart en zakte tenslotte weg in de modderige bodem.
In 1997 werd dit schip bij opgravingen ontdekt en nu vormt ‘De Meern 1’ het hart van het museum. Een van de ontdekkers was Hans Joosten, die in die tijd als docent wiskunde op het RML werkte en dagelijks heen en weer treinde naar zijn huis in Vleuten, vlakbij de vindplaats van het schip. Als amateurarcheoloog kreeg hij van een medereiziger een tip dat er ‘houten palen uit de grond staken’ en zo kwam het balletje aan het rollen: kort na elkaar werden de resten van een Romeinse weg, een Romeins fort en dit schip aangetroffen. Vele jaren later, waarin het schip jarenlang in Lelystad in een bad conserveermiddel gerust heeft, kwam het ‘thuis’ in dit museum, slechts meters verwijderd van de plaats waar het was vergaan.
Het hele verhaal over de ontdekking van dit stuk Romeins verleden kregen we van ontdekker Hans Joosten persoonlijk, en dichterbij de archeologie kun je bijna niet komen. Het was een rondleiding voor fijnproevers: een gedegen kennis van de Tabula Peutingeriana en de Romeinse Limes was gewenst, maar daar waren onze gymnasiasten op voorbereid. Naast deze rondleiding hebben we ook de rest van het museum bekeken: de wachttoren werd beklommen, we liepen over de muren van het fort, we probeerden ons het Romeinse rivierlandschap voor ogen te toveren, en we hebben als echte archeologen oude vondsten onderzocht en gecatalogiseerd.
Al met al hadden we een mooie dag in de wereld van de oude Romeinen en de moderne archeologen, en is er een belangrijke dimensie toegevoegd aan ons beeld van de klassieke oudheid.
